Mówi się, że wypadki chodzą po ludziach, jednak zdarza się, że wypadki dotyczą również zwierząt. Wiele dróg przecina szlaki okresowych migracji zwierząt (z zimowych ostoi do letniej stołówki), jak i stałe ścieżki używane przez zwierzynę od dziesięcioleci. W takiej sytuacji poważnym zagrożeniem jest kolizja ze zwierzęciem żyjącym na wolności, szczególnie w okresach gdy są one regularnie płoszone – podczas żniw czy podczas poszukiwania płodów runa leśnego. Dlatego warto od czasu do czasu powtórzyć podstawowe zasady udzielania pomocy, które przydają się nie tylko w przypadku kolizji ze zwierzęciem:

1. Zapewnić sobie bezpieczeństwo. Nie podejmować działań niosących niepotrzebne ryzyko. Jest to zasada najważniejsza ze wszystkich. Gdy sami ulegniemy wypadkowi nie będziemy w stanie udzielić pomocy poszkodowanym. Dlatego też w sytuacji gdy widzimy, że ktoś (bądź jakieś zwierzę) potrzebuje pomocy zatrzymujemy samochód w bezpiecznym miejscu, zakładamy kamizelkę odblaskową i przystępujemy do udzielania pomocy innym.

2. Rozpoznanie sytuacji i zabezpieczenie miejsca zdarzenia. Gdy już zaczynamy pomagać, w pierwszej kolejności musimy rozpoznać sytuację z jaką mamy do czynienia – ilu jest poszkodowanych, jakie dodatkowe zagrożenia im grożą, czy ktoś jeszcze może pomóc? Gdy już wiemy z jaką sytuacją mamy do czynienia należy jak najszybciej oznaczyć miejsce wypadku. Ma to podwójną funkcję – zmniejsza ryzyko najechania na unieruchomiony pojazd bądź zwierzę, a dodatkowo ułatwia służbom ratunkowym odnalezienie miejsca wypadku.

3. Jeżeli to konieczne zawiadamiamy odpowiednie służby wybierając numer 112. W trakcie połączenia podajemy wszystkie niezbędne informacje – miejsce zdarzenia (miejscowość, numer i kilometr drogi), ilość poszkodowanych, ich stan, podjęte działania oraz wszystkie informacje o które poprosi dyspozytor.

4. Udzielamy niezbędnej pomocy.

Sposób działania w sytuacji gdy dojdzie do kolizji ze zwierzyną regulują przepisy ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt (t.j. Dz. U. z 2017 r. poz. 1840 z późn. zm.), a mianowicie:

1. Art.  25. : „Prowadzący pojazd mechaniczny, który potrącił zwierzę, obowiązany jest, w miarę możliwości, do zapewnienia mu stosownej pomocy lub zawiadomienia jednej ze służb, o których mowa w art. 33 ust. 3.”

2. Art. 33 ust. 3. „W przypadku konieczności bezzwłocznego uśmiercenia, w celu zakończenia cierpień zwierzęcia, potrzebę jego uśmiercenia stwierdza lekarz weterynarii, członek Polskiego Związku Łowieckiego, inspektor organizacji społecznej, której statutowym celem działania jest ochrona zwierząt, funkcjonariusz Policji, straży ochrony kolei, straży gminnej, Straży Granicznej, pracownik Służby Leśnej lub Służby Parków Narodowych, strażnik Państwowej Straży Łowieckiej, strażnik łowiecki lub strażnik Państwowej Straży Rybackiej.”

3. Art. 33 ust. 4 „W razie konieczności bezzwłocznego uśmiercenia, czynność tę dokonuje się przez:

   1) podanie środka usypiającego - przez lekarza weterynarii;

   2) zastrzelenie zwierzęcia wolno żyjącego (dzikiego) - przez osobę uprawnioną do użycia broni palnej.”

Ponadto należy pamiętać, że zwierzęta prowadzone odruchami i instynktami, nawet w najcięższym stanie, ciągle mogą stanowić zagrożenie dla osób trzecich bądź samych siebie. W takiej sytuacji należy pamiętać o kluczowych zasadach:

1. Zabezpieczyć miejsce wypadku, żeby nie doszło do kolejnego zderzenia z rannym już zwierzęciem. W tym celu można użyć trójkąta ostrzegawczego, bądź improwizowanego znaku – kamizelki odblaskowej rozpiętej na gałęzi wbitej w ziemię.

2. Z bezpiecznej odległości obejrzeć zwierzę – czy oddycha, czy nie widać poważnych obrażeń.

3. Należy bezwzględnie zawiadomić odpowiednie służby dzwoniąc pod numer 112. Należy pamiętać, że nawet śmiertelnie ranne zwierzę może w przypływie adrenaliny, spowodowanym strachem przed człowiekiem, uciec w kierunku drogi bądź zaszarżować na osobę postronną. Wskazane jest więc, żeby przed udzieleniem pomocy zwierzęciu przez weterynarza teren został zabezpieczony przez profesjonalistów.

4. Gdy już właściwe służby pojawią się na miejscu najważniejsze to nie przeszkadzać i nie próbować na siłę pomagać.

Nie zawsze wypadek jest śmiertelny dla zwierzyny, bardzo często zdarza się sytuacja w której zwierzę można uratować. W takiej sytuacji winno się zawiadomić ośrodek rehabilitacji i leczenia dzikich zwierząt działający na podstawie zgody Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska. Pracują tam ludzie, którzy wiedzą jak im właściwie pomóc. Jednak w sytuacji gdy obrażenia będą większe konieczne może być niezwłoczne uśmiercenie, w takiej sytuacji optymalne jest podanie przez weterynarza środka usypiającego.

                                                                                                               Dominik Celka